طراحی فرایند های آموزش - وب سایت شخصی هدی فرجی

امروز با توجه به حجم وسیع سایت ها و اپلیکشین های ارتباطی مانند اینستاگرام ، تلگرام، سروش و سایر پیام رسان ها هریک از ما در معرض داده های وسیعی در زمینه موضوعات گوناگون قرار داریم که بدلیل ارائه این مطالب در قالب های چند رسانه ای و از سویی طراحی محیط های کاربری مشارکتی، علاقمندی و کنجکاوی نسبت به یادگیری تقویت می گردد. و بعبارت دیگر افراد در هر زمانی به دایره المعارفی آنلاین دسترسی خواهند داشت. اما شرط جذب و یادگیری اثربخش این داده ها در این دسترسی و مطالعه خلاصه نمی شود.

از سال های دور نظریه پردازان شناختی(اتکینسون[1]؛شیفرین[2]) فرایند پردازش اطلاعات در حافظه بشر را به 3 قسمت اصلی حسی، کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم کرده اند که برای دست یابی به یادگیری اثربخشی نیازمند ارسال داده های اطلاعاتی به حافظه بلند مدت هستیم.

در همین راستا فرایند یادگیری و یا بعبارتی ماندگاری اطلاعات، در مغز انسان را مستم توجه به هرم ساخت شناختی در ساختار حافظه میدانند . بعبارت دیگر اطلاعات یادگرفته شده بر اساس میزان جامعیت مطالب در ساختاری ثابت در مغز تقسیم بنده شده و همین تفکیک ساختار زمینه یادآوری اطلاعات را سبب می گردد.(1)

در ساختار این هرم ،کلی ترین مسایل و مفاهیم در راس هرم قرار دارند و مفاهیم و مطالبی که از کلیت و جامعیت کمتری برخوردارند در میانه هرم و بیشترین مقدار اطلاعات جزئی و دانش واقعیت های مشخص در قاعده این هرم واقعند

این متن دومین مطلب آزمایشی من است که به زودی آن را حذف خواهم کرد.

زکات علم، نشر آن است. هر

وبلاگ می تواند پایگاهی برای نشر علم و دانش باشد. بهره برداری علمی از وبلاگ ها نقش بسزایی در تولید محتوای مفید فارسی در اینترنت خواهد داشت. انتشار جزوات و متون درسی، یافته های تحقیقی و مقالات علمی از جمله کاربردهای علمی قابل تصور برای ,بلاگ ها است.

همچنین

وبلاگ نویسی یکی از موثرترین شیوه های نوین اطلاع رسانی است و در جهان کم نیستند وبلاگ هایی که با رسانه های رسمی خبری رقابت می کنند. در بعد کسب و کار نیز، روز به روز بر تعداد شرکت هایی که اطلاع رسانی محصولات، خدمات و رویدادهای خود را از طریق

بلاگ انجام می دهند افزوده می شود.

این متن اولین مطلب آزمایشی من است که به زودی آن را حذف خواهم کرد.

مرد خردمند هنر پیشه را، عمر دو بایست در این روزگار، تا به یکی تجربه اندوختن، با دگری تجربه بردن به کار!

اگر همه ما تجربیات مفید خود را در اختیار دیگران قرار دهیم همه خواهند توانست با انتخاب ها و تصمیم های درست تر، استفاده بهتری از وقت و عمر خود داشته باشند.

همچنین گاهی هدف از نوشتن ترویج نظرات و دیدگاه های شخصی نویسنده یا ابراز احساسات و عواطف اوست. برخی هم انتشار نظرات خود را فرصتی برای نقد و ارزیابی آن می دانند. البته بدیهی است کسانی که دیدگاه های خود را در قالب هنر بیان می کنند، تاثیر بیشتری بر محیط پیرامون خود می گذارند.

eLearning is a new perspective way in tutoring, popular with both adults and younger ones. While teaching, we should always take the age specificities into the account. This article is devoted to 5 essential points that will help to grab a learner’s attention, whether they are adults or children.

How To Gain A Learner’s Attention

The world is slowly moving away from traditional learning methods and embraces eLearning as one of the most effective and accessible delivery methods. Knowledge is no longer reserved exclusively for those who can afford to attend college and there are very few barriers for people who want to learn. In 2015, the eLearning industry was worth a whopping $ 107 billion dollars – this number is only expected to 

growthrough 2016 and 2017. This is because learning is an imperative in today’s society. Acquiring new knowledge is an ongoing process for adults who wish to stay competitive in a global market. 

Companies invest a lot of money to make sure that their employees can keep track with numerous new processes and new emerging technologies. Unfortunately, eLearning is not without its challenges. Instructors struggle with how to gain and keep the learner’s attention.

This doesn’t only apply to young learners – they are fickle enough to interest. Adult learners who opt into an eLearning program also struggle with finish their courses –

research showsthat only 28 % of content on a web page is read and understood and that is by people who are interested in it.

Instructors need to be on their toes constantly in order to get learners to pay attention to the material they’ve carefully prepared. Here are some tips and tricks on how to get and keep a learner’s attention

باتوجه به گسترش فناوری های نوین اطلاعاتی و ایجاد تلفیق میان این فناوری ها و فرایندهای آموزش، سازمان های متعددی به سمت ایجاد تغییر در ارائه خدمات آموزشی حرکت نمودند.

به طوری که عدم استفاده از امکانات نوین آموزشی در سازمان های مجری

آموزش و واحد های آموزش سازمان ها امری عجیب تلقی میگردد. اما به راستی نقش این

سخت افراز ها و نرم افراز ها در افزایش اثربخشی دوره های آموزشی به چه میزان بوده

است؟ به عبارت ساده تر به چه میزان در باسوادتر شدن فراگیران و رشد قابلیت های

فردی شان نقش داشته است ؟

این سوالی است که پاسخ به آن مستم تحلیل بخش های مختلف یک سیستم

آموزشی می باشد

محتواهای آموزشی و شناخت ساختار آن به حتم یکی از حلقه های اصلی در

انتخاب صحیح سخت افزارها و نرم افزارهای نوین می باشد. (منظور از نرم افزار در این

دست نوشته ، راهبردها و اصول طراحی صحیح یک محتوا می باشد. )

اما متاسفانه با انتقال فرهنگ طوطی وار آموزش سنتی به آموزش های نوین

پوستینی زیبا با همان مشکلات سیستم آموزش سنتی به آموزش های نوین امروزی ایجاد شده است . و این در حالی

است که با شناخت صحیح نسبت به چگونگی تبدیل یک متن علمی به محتوای آموزشی و تحیلی

ساختار محتوای آموزشی و اتخاب راهبرد متناسب برای طراحی، نقش بسزایی در افزایش

قابلیت های یادگیری فرایند آموزش ایجاد می نماید

ما در حال گذر از جامعة صنعت– محور به جامعة اطلاعات‐ محور، یا به عبارت دیگر گذر از دنیای فیزیکی به دنیای مجازی هستیم.  ورود به عصر اطلاعات و زندگی اثربخش در جامعة اطلاعات– محور، مستم شناخت ویژگی های آن است. امروز مفهوم سواد دیگر خواندن و نوشتن نیست. (فرهادی.84)

آلوین تافلر می گوید در قرن بیست و یکم، بیسوادان آنهایی نیستند که نمی توانند بخوانند یا بنویسند، بلکه کسانی هستند که نمی توانند یاد بگیرند و بازآموزی کنند. تحولات سریع فناوری اطلاعات و ارتباطات در دهة اخیر، جهان را با یک بیسوادی‐ به تعبیر جدید‐ و نیاز همه گیر به بازآموزی و یادگیری مواجه ساخته است. روش های سنتی آموزش، دیگر پاسخگوی این حجم عظیم تقاضا برای آموزش نیست. نهضت سوادآموزی الکترونیکی به جای سوادآموزی متعارف، به عنوان یک راهکار برای گذر به جامعة اطلاعاتی مطرح شده است، با این تفاوت که اجرای آن به جای بیسوادان جامعه، در میان باسوادترین اقشار باشد. (همان)

با توجه به تحولات اخیر جهانی و ورود به عصر اطلاعات که در آن، دانش بالاترین ارزش افزوده را ایجاد می کند،سازمان ها را با چالش اساسی مبتنی بر رصد اطلاعات و ارائه پاسخ هوشمند در بازار رقابتی اطلاعاتی مواجه ساخته که تنها با بهره گیری از آموزش الکترونیکی می توان بر آن فائق آمد.  و از سویی درک ضرورت تغییر در شیوه های انجام کار و وم ارائه پاسخگویی به تحولات محیطی تأثیر آن بر زندگی شغلی کارکنان، نیازمند تجزیه و تحلیل معنای آن تغییر است.(خوش نشین.93) روی آوری به یادگیری و آموزش به شیوه الکترونیکی در محیط کار را می توان پیش نیاز تغییر در گرایشات مشهود سازمان دانست.(همان) به دلیل جدید بودن مفهوم آموزش الکترونیکی در محیط های اداری، وسیع بودن طیف کاربران و نحوه ارائه آن، تعاریف مختلفی از آموزش الکترونیکی ارائه شده است.

در تعریفی جامع می توان گفت، منظور از آموزش الکترونیک یا مجازی نوعی فراگیری فراهم شده از طریق اینترنت است و ترکیبی از تحویل محتوا در اشکال متعدد، مدیریت تجربه فراگیری و اجتماع شبکه شده ای از فراگیران، توسعه دهندگان محتوا و متخصصان است.(حمیدرضا رضوانی . هادی درگاهی.1391) و این گونه است که فناوری می تواند نه بعنوان یک ابزار، بلکه به عنوان رویکردی نو در آموزش تلقی شود.(شفیعا.محمد علی.شاکری، آرنوش.1389)

اهداف سازمانی آموزش الکترونیکی: هدف از برگزاری دوره های آموزش الکترونیکی را باید به گونه ای تعریف کرد که قابل اندازه گیری باشد و رسیدن به آن در یک محدوده زمانی مشخص به صورت مستقیم برخاسته از اهداف و مأموریت های سازمان باشد. "انسان ها به طور ذاتی برای رسیدن به آینده بهتر برای خود هدف تعیین می کنند. در محیط کار، زمانی می توان دارای عملکرد موفق بود که کارکنان بدانند باید به چه هدفی دست یابند و به توانایی و قدرت خود در رسیدن به آن هدف اطلاع و ایمان داشته باشند.

باید توجه داشت که نظام یادگیری مجازی دارای ویژگی های خاصی است که آن را از نظام های یادگیری سنتی متمایز می سازد. هر چند بیشتر این ویژگی ها جنبه مثبت و بهبود بخشی دارند، اما برخی از آن ها نیز ممکن است به عنوان نکات منفی مطرح می شوند.

از جمله مهم ترین ویژگی های مثبت نظام یادگیری مجازی می توان موارد زیر را برشمرد :

امکان دسترسی فراگیر به منابع آموزشی به صورت 7/24.(7 روز در هفته و 24 ساعت در روز)

-        کاهش زمان و هزینه ی رفت و آمد برای فراگیران، گسترش آموزش برای همه و با هزینه بسیار کمتر، سهولت دسترسی به منابع متعدد و مختلف آموزشی(یزدانی، فریدون و همکاران.1390)

-        امکان یادگیری در هر زمان و مکان توسط یادگیرنده و امکان انتقال دانش در هر زمان و مکان توسط مدرس

-        به روز رسانی سریع تر مطلب درسی   

-         دسترسی به مطالب بر اساس سرعت یادگیری فردی هر یک از فراگیران(Terry Anderson&Fathi Elloumi2016)

-        وجود بازخورد تکوینی در مورد پیشرفت دانشجو و استفاده کارآمد از منابع و جلوگیری از دوباره کاری در تهیه موضوعات (استیو و همکاران.2001)

-        امکان ماندگارسازی تعاملات ایجاد شده در زمان انتقال دانش و ثبت اطلاعات رد و بدل شده(محمد علی شفیعا.آرنوش شاکری.1389)

-        دسترسی هم زمان مدرس و فراگیر به منابع اطلاعاتی متعدد مانند اطلاعات انباشته شده در رایانه ها و اینترنت(همان)

-       امکان استفاده از امکانات آموزشی متفاوت با اثربخشی بالاتر نظیر امکانات چندرسانه ای علاوه بر موارد فوق، آموزش الکترونیکی، خصوصا در نوع آموزش هایی که در مراکز آموزش سازمانی ارائه می شوند، عموما مدت زمان آموزش آموزش کم تر بوده و هزینه های آموزش 70 تا 50 درصد کاهش پیدا می کند. (یزدانی،فریدون. وهمکاران.1390)

در سال 2004،E-Learning مقام اول را در آموزش کسب کرده.(غلامحسینی.1387)و بر اساس گزارش مطالعه گروه تحقیق و توسعه بابسون در سال 2012 مبنی بر میزان استفاده از آموزش های مجازی در آمریکا نتایجی به شرح زیر بدست آمده است : بیش از 6.7 میلیون نفر حداقل در یک دوره آموزش آنلاین استفاده کرده اند که نسبت به سال گذشته 570 هزار دانش آموز، افزایش بوده است.

انواع آموزش و یادگیری مبتنی برفناوری اطلاعات

کلاس مجازی: 

درکلاس مجازی، یک آموزش دهنده و چند یادگیرنده به صورت همزمان ولی در مکان های متفاوت با هم در ارتباط هستند. در این نوع روش، مکان ها از طریق ابزارهای ارتباطی به هم مرتبط هستند، استاد با دانشجویان صحبت میک‌ند، معلم منابع را معرفی کرده و برای دانشجویان ارسال میک‌ند و نیز تعاملات دانشجویان را مدیریت میکند. در یک کلاس مجازی ممکن است کاربران بسیاری درپایانه های مختلف قرار گیرند(غلام حسینی.1387).

شکل1: چارچوب سیستم انتقال دانش در فرایند آموزش آنلاین

خود یادگیری-self-learning

دراین حالت، محیط آموزشی شامل یک دستگاه رایانه، نرم افزار و نیز سه عنصر زیر می باشد:

 انتقال منابع چند رسانه ای

 مشاوره جویی از مفاد آموزشی

مجموعه نتایج آزمون

برای خود یادگیری نرم افزار آموزشی می تواند به صورت پیوسته Online)) یا ناپیوسته (Offline) یا مجموعه ای ازاین دو تهیه شود.

درحالت پیوسته رایانه یادگیرنده به یک پایگاه اطلاعاتی یا شبکه آموزشی متصل می شود. درحالت نا پیوسته نرم افزار از طریق لوح های فشرده ارائه میشود که از مفاد آموزشی قابل کنترل تشکیل شده است و درحالت سوم، انتقال موثر مفاد آموزشی هم می تواند به صورت پیوسته و هم به صورت ناپیوسته باشد. لوح های فشرده به عنوان ضمیمه می توانند ازطریق وب سایت های اینترنتی ارائه شوند.

یادگیری گروهی((Group Learning

این روش مشابه کلاس مجازی است با این تفاوت که فرد خاصی مدیریت افراد را بر عهده ندارد. فراگیران به صورت همزمان و از مکان های مختلف با یکدیگر دیدار میکنند و با هم به یادگیری می پردازند. عناصرمورد نیاز این نوع یادگیری مشابه همان مواردی است که درکلاس مجازی بود. برای یادگیری گروهی، باید ارتباط در سطح بسیارگسترده ای به وجود آید، زیرا هر فراگیر باید با سایر افراد گروه به تبادل اطلاعات بپردازد. (همان)

منابع

-       شفیعا، محمدعلی. شاکری، آرنوش.1389.مدل سنجش اثربخشی یادگیری فردی در نظام های آموزش مجازی با توجه به اثر تعاملیفصلنامه آموزش مهندسی ایران، سال دوازدهم، شماره 47.پاییز 1389.ص122-103

-        فرهادی، ربابه. 1384. آموزش الکترونیکی پارادیم جدید در عصر اطلاعات. علوم و فناوری اطلاعات. دوره ٢١ . ش ١ پاییز . ١٣٨٤

-       غلامحسینی، لیلا.1387. .یادگیری الکترونیکی (E-Learning) و جایگاه آن در نظام آموزش دانشگاهی.مجله دانشکده پیراپزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران.سال سوم.شماره2.تابستان 1387.شماره مسلسل5

-        رضوانی، حمید رضا.درگاهی، هادی.1391شناسایی و دسته بندی ویژگی های سیستم آموزش الکترونیکی براساس مدل کانو در دانشگاه های مجازی ایران. فصل نامه راهبردهای آموزش.دوره ۵، شماره ۳، پاییز ۱۳۹۱

-        یزدانی، فریدون. ابراهیم زاده، عیسی.زندی، بهمن. علی پور، احمد. زارع، حسین. 1390. میزان اثربخشی نظام یادگیری الکترونیکی دانشکده مجازی. علوم حدیث. اندیشه های نوین تربیتی. دوره 6.شماره 3.پاییز 1389.

-        زهره خوش نشین*، مهرنوش خشنودی فر؛پاییز 93.ضرورت نیازسنجی آموزش حرفه ای کارکنان برای یادگیری در محیط الکترونیکی. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران.

-      http://www.learningsolutionsmag.com/articles/1089/babson-study-over-67-million-students-learning-online

هدی فرجی . کارشناس ارشد برنامه ریزی آموزشی

طراح محتوای های مجازی واحد آموزش

مقدمه

توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات تاثیر عمیق بر ابعاد زندگی امروزی گذاشته است. دستاوردهای بارز این فناوری نظیر بانکداری الکترونیک و آموزش های مجازی، نمودی از این تاثیرات به حساب می آیند(سن تی و اسمیت، 2007.به نقل از سراجی.1391).تردیدی نیست که این دستاوردها از جهت فناوری و ابزار، تفاوت عمده ای در ساختار و ظاهر سازمان به وجود آورده اند، لیکن این تحولات ابزاری، به تدریج در تغییر ساختار فرهنگ های سازمانی نیز اثرات گسترده ای گذاشته است. در این راستا شیوه های بهره مندی کارکنان و هم چنین مشتریان از خدمات سازمانی ارتقا یافته است. آموزش نیز بعنوان یکی از عوامل مهم در افزایش بهره وری کارکنان دستخوش تغییرات اساسی شده است. بعبارت دیگر توسعه و استفاده از فناوری های ارتباطی در سیستم های آموزشی سازه ای برای تغییر در آموزش فراهم نموده است و بر همین اساس فرآیند آموزش در سازمان ها به سمت آموزش مجازی و پیاده سازی سامانه مدیریت یادگیری الکترونیکی سوق پیدا کرد که امروزه نیز شاهد افزایش تکیه و اعتماد به ابزار آموزش مجازی در سازمان ها و مراکز آموزشی می باشیم. به گونه ای که 97% از دانشگاه های آمریکا و 95% از دانشگاه های انگلیس از بستر محیط های یادگیری الکترونیکی استفاده می نمایند

[2] . به طور طبیعی با ورود ابزار و یا شیوه ای نوین در هر سازمانی، فرهنگ های مرتبط با آن پدیده دستخوش تغییراتی نیز  قرار میگیرد که به تبع این موضوع کاربرد فزاینده شیوه های متعدد آموزش مجازی و رویکرد غالب در هریک از این شیوه ها، بر ابعاد متنوعی از فرهنگ یادگیری سازمانی اثرات فراوانی گذاشته است.

سامانه های آموزش مجازی

ورود ابزار و فناوری های نوین یادگیری از دهه 1980و همراه با بکارگیری سی دی ها و دی وی دی های آموزشی بوده است و امروز ما شاهد رقابت بالایی بین شرکت های فناوری اطلاعات به منظور ارائه سامانه های یادگیری مجازی با قابلیت های نوین و مزیت های رقابتی متفاوت هستیم.

امروزه سامانه های آموزش مجازی در کل دنیا به 4 دسته آنلاین(Online learning)،

آفلاین(Learning management system) ، ترکیبی (Blended learning) و دوره های موک 

[3]، ((Massive Open Online Course  تقسیم میگردد که سه نوع اول، در آموزش سازمان ها و نوع چهارم(MOOC) در دانشگاه ها و وب سایت های معروف آموزش مجازی کاربرد بالایی دارد.

استفاده از سامانه فوق و گذراندن دوره های آموزشی، نیازمند کسب مهارت های سخت افزاری و نرم افزاری متعددی می باشد.

منظور از مهارت های سخت افزاری، توانایی دست ورزی و استفاده از وب سایت ها، کار با رایانه و ورود به سامانه های یادگیری الکترونیکی است.

و منظور از مهارت های نرم افزاری، مجموعه مهارت های "مدیریت یادگیری شخصی" می باشد. چرا که امروزه طراحان آموزش به منظور بالا بردن اثربخشی دوره های آموزشی، اقدام به طراحی فرایندهای آموزشی فراگیر محور نموده اند و فراگیران دوره های مجازی بایستی توانایی مدیریت بر فرایند یادگیری خود را دارا باشند.

در این راستا، درس های آموزشی که در سامانه آموزش مجازی آفلاین و آنلاین تولید و تدریس  میگردد، بر اساس رویکرد حل مسئله و مبتنی بر سوالات فراگیران می باشد و فراگیران در این دوره های آموزشی، بایستی ضمن آگاهی از چرایی مطالعه درس، به دنبال حل سوالات و ابهامات عملکردی فردی باشند و با حضور فعال در فعالیت های یادگیری، تالارهای گفتمان و تعیین مکان و زمان شخصی مطالعه بر فرایند یادگیری خود، مدیریت شخصی اعمال نمایند.

از سویی با توجه به ویژگی آموزش های مجازی؛ عدم محدودیت زمانی و مکانی، زمینه مدیریت فرصت های یادگیری را فراهم نموده است. با ظهور موک ها در دهه 2008، دانشگاههای مهم بین المللی مانندStanford و Harvard نیز در عرصه ارائه آموزش های رایگان مجازی وارد شده اند و از طریق وب سایت های معروفی نظیر COURSERAاقدام به برگزاری دوره های مبتنی بر مدیریت شخصی فراگیران و برگرفته از کلاس های آموزشی دانشگاه های بین المللی نموده است.

در نتیجه و  با توجه به آنچه گفته شد، توسعه فناوری اطلاعاتی و دسترسی به محتواهای الکترونیکی باعث تحولات اساسی در تغییر نگرش نسبت به فرهنگ یادگیری شخصی و سازمانی و از سویی ارتقا مهارت های کار با رایانه و خود آگاهی فراگیران نسبت به دوره های آموزشی و نتایج شخصی گردیده است.  

منابع

1.      سراجی، فرهاد.1391.محیط یادگیری مجازی، امکانی برای کمک به بهبود فرهنگ یادگیری. مجله علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ.شماره هفدهم و هجدهم. بهار و تابستان.

2.     Hawkins.B.l&J.A. Ruday.(2009).Educause Core Data service.Fiscal Year 2006 Summary Report.Boulder.Co:Educause

[1] کارشناس ارشد برنامه ریزی درسی. کارشناس طراحی فرایندهای آموزش .lessonplanner.1986@gmail.com

[2] Hawkins(2009)

[3] MOOC

تدوین شاخص های ارزیابی فرایندها، جهت بررسی و اطمینان از تحقق اهداف و هم چنین چگونگی نظارت بر فرایندها حلقه مفقوده آموزش های سازمانی می باشد.
در یک نظام درست آموزشی، خروجی هر فرایند بایستی مبنای چگونگی عملکرد در فرایند بعدی باشد که بدلایلی نظیر عدم توجیه و مطالبه گری مدیران سازمان و بکارگیری نیروهای غیرمتخصص در واحدهای آموزش مورد غفلت واقع گردیده است.
دوره آموزشی پایش و مانیتورینگ و بیان کاربردی و کاملا عملیاتی آقای دکتر نوری قطعا می تواند برای علاقمندان این حوزه بسیار موثر واقع گردد